ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ

Χρήσιμες πληροφορίες για τον νεφρικό καρκίνο

• 3 % των κακοήθων νεοπλασμάτων του ενήλικα
• Αναλογία ♂:♀ 1,5 : 1, αφορά κυρίως ασθενείς της 5ης και 6ης δεκαετίας
• Προέρχεται από κύτταρα των νεφρικών σωληναρίων
• Αμφοτερόπλευρη εμφάνιση στο 2% των περιπτώσεων
• (προδιαθεσικοί παράγοντες αμφοτερόπλευρης εμφάνισης: Νόσος v. Hippel – Lindau, οζώδης σκλήρυνση, πεταλοειδής νεφρός, πολυκυστική νόσος ενηλίκων, αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς)
• Παράγοντες κινδύνου: παχυσαρκία, κάπνισμα, κάδμιο, σκιαγραφική ουσία Thorotrast, έκθεση σε αμίαντο, κατάχρηση καφέ, εξωγενής χρήση οιστρογόνων
• Κύριοι ιστολογικοί τύποι: Διαυγοκυτταρικό (75%), Θηλώδες τύπου Ι (5%), Θηλώδες τύπου ΙΙ (10%), Χρωμόφοβο (5%), Ογκοκύττωμα (5%), καρκίνωμα αθροιστικών σωληναρίων (1%)
• Κλινική συμπτωματολογία:
  • συνήθως απουσία συμτωμάτων
  • κλασική τριάδα: άλγος, αιματουρία, οσφυική μάζα
  • απώλεια βάρους, πυρετός, απότομη ανάπτυξη Κιρσοκήλης σε ♂, υπέρταση [απόφραξη νεφρικής αρτηρίας, έκκριση ρενίνης ή ανάλογης ουσίας από καρκινικά κύτταρα], ερυθροκυττάρωση λόγω έκκρισης ερυθροποιητίνης (3%), Υπερασβεστιαιμία λόγω παραγωγής παραθορμόνης ή δευτεροπαθώς λόγω οστεόλυσης σε γενικευμένες μεταστάσεις (4,9%). Ηπατική δυσλειτουργία (14,4%) (σύνδρομο Stauffer): παράταση χρόνου προθρομβίνης, αύξηση αλκαλικής φωσφατάσης και χολερυθρίνης, υποπρωτεϊναιμία, υπεργαμμασφαιριναιμία, πυρετός, καταβολή, απώλεια βάρους, ηπατοσπληνομεγαλία
  • Υπέρταση (37,5%)
  • Αναιμία (36,3%)
  • Αύξηση ΤΚΕ (55,6%)
  • Καχεξία (34,5%)
  • Υπερπυρεξία (17,2%)
  • Αμυλοείδωση (2%)
• Από τους ασθενείς με εντοπισμένη νόσο, ένα ποσοστό 30 % θα υποτροπιάσει μετά τη νεφρεκτομή. Από αυτούς μόνο το 5 % θα εμφανίσει τοπική υποτροπή. Οι περισσότεροι θα εμφανίσουν πνευμονικές μεταστάσεις
• Το μεσοδιάστημα από την εγχείρηση μέχρι την εμφάνιση της υποτροπής είναι 15 – 18 μήνες
• Το 85 % των υποτροπών συμβαίνει μέσα στα 3 πρώτα έτη
• Προς το παρών δεν υφίσταται προφυλακτική θεραπεία, η οποία να μειώνει την πιθανότητα υποτροπής
• Το 30 % των αρρώστων εμφανίζει μεταστάσεις, όταν γίνεται η διάγνωση του νεφρικού καρκίνου
• Αυτόματη ύφεση των μεταστάσεων μετά από ριζική νεφρεκτομή αναφέρεται μόνο στο 0,4 % των ασθενών
• Χειρουργική εξαίρεση μονήρων μεταστατικών εστιών, ιδίως όταν αυτές αφορούν τους πνεύμονες, είναι μια τακτική που εφαρμόζεται συχνά τα τελευταία χρόνια
• Ο κυτταρικός τύπος (διαυγές, κοκκιώδες, οξύφιλο, χρωμόφοβο, ατρακτοκυτταρικό και πολύμορφο) είναι καθοριστικός για την πρόγνωση
• Το μεταστατικό νεφρικό καρκίνωμα έχει 5 ετη και 10 ετη επιβίωση 0 – 15 % και 0 – 7 % αντίστοιχα
• Σε περίπτωση λεμφαδενικών μεταστάσεων, τα αντίστοιχα ποσοστά 5 ετους και 10 ετους επιβίωσης είναι 15 % και 9 % αντίστοιχα

Ποιοι είναι οι προγνωστικοί παράγοντες του νεφρικού καρκίνου;

• Στάδιο νόσου
• Μέγεθος όγκου
• Εντόπιση όγκου (κεντρικός – περιφερικός)
• Πολυεστιακή εντόπιση
• Πρότυπο κυτταρικής ανάπτυξης
• Κυτταρικός τύπος
• Μιτωτικός δείκτης
• Παρουσία νεκρώσεων και αποτιτανώσεων
• Απουσία λεμφοκυτταρικής αντίδρασης
• Ανεύρεση ενδοσπειραματικών μεταστάσεωνΔιάφοροι ανοσοϊστοχημικοί δείκτες έχουν εκτιμηθεί ως προγνωστικοί παράγοντες στον νεφρικό καρκίνο
  • Δείκτης υψηλού κυτταρικού πολλαπλασιασμού, ο οποίος εκφράζεται με ανοσοϊστοχημική χρώση στο Ki 67, έχει βρεθεί να σχετίζεται με την επιβίωση
  • Όταν ένας όγκος εκφράζει το P53 ή την πρωτεϊνη mdm2 ή τον συνδυασμό αυτών, τότε έχει επιθετική συμπεριφορά και μειωμένη επιβίωση
  • Όγκοι που εκφράζουν τον VEGF έχουν χειρότερη πρόγνωση, ανεξάρτητα του ιστολογικού ή πυρηνικού Grade

Σταδιοποίηση νεφρικού καρκίνου σε στάδια Ι έως ΙV

Πως γίνεται η διάγνωση του νεφρικού καρκίνου;

Συνήθως πρόκειται για τυχαίο εύρημα στα πλαίσια υπερηχοτομογραφήματος νεφρών. Η διάγνωση λόγω της κλασσικής τριάδας συμπτωμάτων (κλασική τριάδα: άλγος, αιματουρία, οσφυική μάζα) είναι στις μέρες μας πολύ σπάνια.

Η ύπαρξη του νεφρικού όγκου επιβεβαιώνεται με αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Οι προρρηθέντες εξετάσεις παρέχουν πληροφόρηση για τυχόν επέκταση του θρόμβου μέσα στη νεφρική φλέβα ή ενδεχομένως και την κάτω κοίλη φλέβα.

MRI με απεικόνιση νεφρικού καρκίνου (βέλος) (πηγή:www.cancernews.com)

Ποια είναι η θεραπεία του νεφρικού καρκίνου;

Θεραπεία εκλογής είναι η ριζική νεφρεκτομή (αφαίρεση του νεφρού). Όγκοι μικρότεροι των 4 εκ. δύναται να αντιμετωπιστούν με μερική νεφρεκτομή (εκτομή τμήματος του νεφρού).

Σε μεταστατικό νεφρικό καρκίνο υπάρχουν παρηγορικές θεραπείες, οι οποίες περιλαμβάνουν χορήγηση αντι-αγγειογενετικών παραγόντων (sunitinib, temsirolimus, bevacizumab, sorafenib).