ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΕΙΔΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ (PSA)

Χειρουργός Ουρολόγος Πατρόζος Κωνσταντίνος

Ο Χειρουργός Ουρολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Πατρόζος διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στο κέντρο της Αθήνας (πλησίον στάσης Μετρό Αμπελόκηποι)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΕΙΔΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ (PSA)

Τι είναι το PSA;

Το Prostate Specific Antigen (PSA) είναι μια γλυκοπρωτεΐνη, μοριακού βάρους 28,4 Kda. Παράγεται από φυσιολογικά όπως και καρκινικά επιθηλιακά προστατικά κύτταρα. Λειτουργία του είναι η υγροποίηση του σπέρματος. Ανευρίσκεται στον ορό, στα ούρα, στο σπερματικό και προστατικό υγρό.

psa01

Crystallographic structure of human prostate-specific antigen (green/gold cartoon) covalently attached to an substrate acyl intermediate (multicolor sticks, carbon = white, nitrogen = blue, oxygen = red) and an glucosamine–manose disaccharide (spheres, carbon = yellow and oxygen = red (Πηγή: Wikipedia)

Σε ποια μορφή εμφανίζεται το PSA στον ορό του αίματος;

Εμφανίζεται ως ελεύθερο ή συνδεδεμένο με πρωτεΐνες. Διακρίνεται σε:

  • Ελεύθερο PSA (Free PSA): Ενζυματικά ανενεργή μορφή, που δεν συνδέεται με πρωτεΐνες. Είναι η κυριότερη μορφή PSA στο σπερματικό υγρό
  • PSA – a2M: Σύνδεση ελεύθερου PSA με την α2-μακροσφαιρίνη. Η μορφή αυτή δεν είναι ανιχνεύσιμη
  • PSA – ACT: Σύνδεση ελεύθερου PSA με τη α1–αντιχυμοτρυψίνη. Ενζυματικά ενεργή μορφή PSA. Στον καρκίνο του προστάτη εμφανίζεται υψηλό ποσοστό της μορφής αυτής στον ορό του αίματος.

Ποια είναι η κλινική σημασία του PSA;

  • Πρώιμη ανίχνευση προστατικού καρκίνου
  • Παρακολούθηση θεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο προστάτη
  • Σταδιοποίηση προστατικού καρκίνου

Τι μπορεί να προκαλέσει μεταβολή του PSA;

Το PSA είναι ειδικό για τον προστάτη και όχι για προστατικό καρκίνο. Αύξηση του PSA δεν σημαίνει απαραιτήτως ύπαρξη προστατικού καρκίνου. Η εν λόγω αύξηση δύναται να οφείλεται και σε άλλες αιτίες, όπως:

  • Καλοήθη υπερπλασία προστάτη
  • Προστατίτιδα
  • Επίσχεση ούρων
  • Βιοψία προστάτη
  • Διουρηθρική επέμβαση
  • Δακτυλική εξέταση στον προστάτη

Λόγος ελεύθερου προς ολικό PSA (Free/Total PSA);

Το ποσοστό του ελεύθερου προς το ολικό PSA (Free/Total PSA) αυξάνει σε καλοήθη υπερπλασία προστάτη, ενώ μειώνεται σε προστατικό καρκίνο.

Εάν το % ποσοστό του ελεύθερου PSA (Free PSA) είναι μεγαλύτερο του 25%, η πιθανότητα ύπαρξης προστατικού καρκίνου είναι 8%. Με % ποσοστό 0-10% η αντίστοιχη πιθανότητα είναι 56% (Journal of the American Medical Association, May 20, 1998)

Ποια είναι η κλινική σημασία του λόγου ελεύθερου προς ολικό PSA (Free/Total PSA);

  • Συμβάλλει στην καλύτερη εκτίμηση του κινδύνου ύπαρξης προστατικού καρκίνου από ότι το PSA από μόνο του
  • Αυξάνει τον αριθμό ανιχνεύσιμων καρκινωμάτων σε τιμές PSA <4ng/ml. Στην περίπτωση αυτή, αποτελεί ένδειξη κακοήθειας, αν ο λόγος του ελεύθερου προς ολικό PSA (Free/Total PSA) είναι μικρότερος του 0,19.
  • Όταν το PSA ανευρίσκεται μεταξύ 4-10 ng/ml, συνεισφέρει στον καλύτερο διαχωρισμό των περιπτώσεων προστατικού Καρκίνου και καλοήθους υπερπλασίας προστάτη. Στην περίπτωση αυτή, αποτελεί ένδειξη κακοήθειας, αν ο λόγος του ελεύθερου προς ολικό PSA (Free/Total PSA) είναι μικρότερος του 0,24.

psa02

Πιθανότητα ύπαρξης προστατικού Καρκίνου σε αντιστοιχία με το λόγο ελεύθερου προς ολικό PSA (Free/Total PSA) (Πηγή: Wikipedia)

Πως αλλιώς χρησιμοποιείται το PSA στην κλινική πράξη;

  • Ταχύτητα αύξησης PSA (PSA – Velocity): Μεταβολή του PSA στην πάροδο του χρόνου. Απαιτούνται τουλάχιστον 3 μετρήσεις με χρονική διαφορά 12 – 18 μήνες από κάθε μέτρηση. Αύξηση της τάξης του 20% ή 0,75ng/ml σε χρονικό διάστημα ενός έτους, χρήζει επειγόντως περαιτέρω ελέγχου, προς αποκλεισμό προστατικού καρκίνου.
  • Πυκνότητα PSA (PSA – Density): Πηλίκο της τιμής του PSA προς τον προστατικό όγκο. Τιμές μικρότερες από 0,10 είναι ενδεικτικές καλοήθους υπερπλασίας προστάτη, μεγαλύτερες από 0,15 ενδεικτικές προστατικού καρκίνου.

Σημαντική Σημείωση

Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο έχουν αποκλειστικά ενημερωτικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Δεν αποτελούν ιατρική συμβουλή, διάγνωση ή υποκατάστατο της επαγγελματικής ιατρικής φροντίδας. Κάθε άτομο είναι μοναδικό και οι συνθήκες υγείας διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτό που ισχύει για έναν ασθενή μπορεί να μην ισχύει για έναν άλλον. Για αυτό το λόγο, η αυτοδιάγνωση και η αυτοθεραπεία μπορεί να είναι επικίνδυνες και ενδέχεται να οδηγήσουν σε επιδείνωση της κατάστασης της υγείας σας. Συνιστούμε ανεπιφύλακτα να συμβουλευτείτε έναν ειδικό γιατρό πριν λάβετε οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με την υγεία σας.

Η υγεία σας είναι το πιο πολύτιμο αγαθό που έχετε

Αν αναγνωρίζετε κάποια από τα συμπτώματα που περιγράφονται, ενδιαφέρεστε για περισσότερες πληροφορίες ή έχετε ανησυχίες για την υγεία σας, μην καθυστερήσετε.

Επικοινωνήστε με τον χειρουργό ουρολόγο Dr. Κωνσταντίνο Πατρόζο προκειμένου να σας παράσχει την κατάλληλη διάγνωση και να σας καθοδηγήσει στην πιο αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση για τη δική σας περίπτωση.

Η έγκαιρη αντιμετώπιση μιας πάθησης μπορεί να κάνει τη διαφορά στην πορεία της υγείας σας και στην ποιότητα της ζωής σας.